Đột phá bằng sản xuất cá ngừ theo chuỗi giá trị

Hiện nay, sản lượng khai thác cá ngừ vây vàng và mắt to năm 2013 tại 3 tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa giảm chỉ còn khoảng 16.000 tấn so với năm 2012. Hiệu quả khai thác cá ngừ nhiều năm nay chỉ đạt 50 - 76% sản lượng khai thác cho phép. Giá cá ngừ 140.000 - 160.000 đồng/kg, có thời điểm đạt 200.000 đồng/kg, đến nay giảm xuống còn khoảng 50.000 đồng/kg do xuất hiện nghề câu tay kết hợp ánh sáng và thị trường xuất khẩu giảm. Tổn thất về giá trị cá ngừ khoảng 30 - 40% đối với nghề câu vàng và 60 - 70% đối với nghề câu tay kết hợp ánh sáng.

Vận chuyển cá ngừ từ thuyền lên bờ - Ảnh: Lê Xuân Chiến 

Nguyên nhân là do cách đánh bắt, bảo quản, sơ chế của ngư dân còn lạc hậu đã làm mất giá trị con cá ngừ đại dương. Chi phí liên quan đến đánh bắt như tàu cá, công nghệ lạc hậu làm thu thập của ngư dân thấp. Hoạt động có liên quan đến thị trường thiếu tổ chức, thiếu liên kết nên không hình thành được chuỗi gắn kết, phân bố hài hòa lợi ích giữa các bên tham gia và phần thiệt thòi luôn thuộc về ngư dân. Bên cạnh đó, việc mở rộng khai thác cá ngừ không phải là càng nhiều càng tốt mà tùy thuộc nhu cầu thì trường, phải đánh bắt bền vững.

Bộ NN&PTNT đưa ra phương thức hoạt động sản xuất cá ngừ theo chuỗi giá trị, chuỗi này là quá trình kết hợp một loạt các hoạt động gồm: khai thác ngư trường, bảo quản sản phẩm trên tàu khai thác, vận chuyển về đất liền và đến nhà máy, thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm (xuất khẩu hoặc tiêu thụ nội địa). Đồng thời, đưa ra hai mô hình sản xuất cá ngừ theo chuỗi liên kết dọc và liên kết ngang.