Trung Quốc nâng hàng rào thương mại, xuất khẩu cá tra gặp khó

Theo bà Tạ Hà, chuyên gia thị trường cá tra của VASEP, tính đến hết tháng 7/2021, tổng giá trị XK cá tra sang thị trường Trung Quốc - Hồng Kông đạt hơn 238 triệu USD, giảm 5% so với cùng kỳ năm trước. Trong hơn nửa đầu năm nay, XK thủy sản nói chung và sản phẩm cá tra nói riêng sang thị trường này gặp nhiều khó khăn do những chính sách hạn chế thủy sản vào nước này.

Đáng chú ý, cuối tháng 5/2021, Trạm Giang - một trong những trung tâm trung chuyển lớn ở Trung Quốc đã thông báo tạm dừng nhập khẩu thực phẩm đông lạnh từ các nước sản xuất thủy sản lớn bao gồm Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan, cùng với 8 quốc gia châu Á khác từ 20/6 đến 15/7/2021 bởi lý do nhiều thành phố như Quảng Châu, Phật Sơn, Thâm Quyến, Trạm Giang, Maoming… có dấu hiệu nhiễm và lây lan Covid-19.

Chế biến cá tra xuất khẩu. Ảnh: N.Thanh

Do vậy, kể từ quý 2/2021, giá trị XK cá tra sang thị trường Trung Quốc - Hồng Kông, vốn là thị trường XK cá tra lớn nhất của các DN thủy sản Việt Nam, giảm liên tiếp từ 0,8 – 11,4% so với cùng kỳ năm trước. Nửa đầu năm nay, mặc dù nhu cầu NK cá tra của Trung Quốc từ Việt Nam vẫn lớn nhưng Chính phủ nước này vẫn có đưa ra nhiều chính sách nhằm giảm bớt nguồn thủy sản nhập khẩu.

Theo thống kê, nửa đầu năm nay, ngành công nghiệp cá minh thái toàn cầu cũng bị “đau đầu” vì nhập khẩu của Trung Quốc đột ngột xuống thấp. Hai trung tâm chế biến cá minh thái lớn nhất của Trung Quốc, chiếm tới 40% lượng cá NK của nước này là Đại Liên và Thanh Đảo chậm mua.

Thêm nữa, người tiêu dùng Trung Quốc tiếp tục lo lắng về việc nhiễm virus corona từ nguồn hàng thủy sản nhập khẩu. Do đó, nước này tăng tiêu dùng thủy sản nội địa, khiến giá nhiều loại sản phẩm cá nuôi nước ngọt như: cá chép, cá trắm đen, trắm trắng, cá mè cũng tăng 34%, thậm chí tới 50-100%.

Do đó, theo bà Tạ Hà, với tình hình như hiện nay, Trung Quốc sẽ nâng hàng rào thương mại trong thời gian tới là điều chắc chắn. Thậm chí việc kiểm soát Covid-19 thông qua các cửa khẩu, cảng nhập khẩu sẽ được siết chặt hơn. XK cá tra đông lạnh của Việt Nam sang thị trường này sẽ giảm tiếp trong quý 3/2021.

Nếu tình hình kiểm soát dịch bệnh tại ĐBSCL tốt hơn, doanh nghiệp quay trở lại sản xuất, XK ổn định thì mức giảm sút XK này dưới 10%. Tuy nhiên, ảnh hưởng kéo theo đó là giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL trong quý tới sẽ nhiều biến động.

Tính tới tháng 7/2021, giá cá tra nguyên con, cắt khúc đông lạnh (HS 030324) XK sang Trung Quốc - Hồng Kông dao động mức 1,70 – 1,75 USD/kg; sản phẩm cá tra chế biến có giá XK trung bình từ 3,79 – 4,35 USD/kg.

Hiện có hơn 100 doanh nghiệp chế biến, XK cá tra Việt Nam tham gia vào thị trường Trung Quốc, trong đó lớn nhất là 3 doanh nghiệp: IDI CORP, CADOVIMEX II và NAVICO.

Theo các địa phương, hiện nay, nguồn cung cá tra cho xuất khẩu đang dồi dào nhưng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 lan rộng nên việc nuôi cá, vận chuyển nguyên liệu, sản phẩm xuất khẩu bị ảnh hưởng, nhiều doanh nghiệp chế biến cá tra ngưng hoạt động hoặc giảm công suất. Điều này dẫn tới giá cá giảm.

Theo VASEP, hiện nay, nhiều ao nuôi cá tra đang vào vụ thu hoạch nhưng giá cá nguyên liệu đã giảm từ 500 - 1.000 đồng/kg so với trước. Đúng thời điểm mà thị trường tiêu thụ đầu ra có nhiều khả quan, tích cực thì dịch Covid-19 lại ngăn cản kế hoạch nuôi, kinh doanh, xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp cá tra trong những tháng cuối năm.