Vũng Rô, hôm nay và tương lai

Trong số các địa danh gắn với cứ liệu lịch sử về “Đoàn tàu không số” trải dọc bờ biển suốt từ Bắc vào Nam, vịnh Vũng Rô ở xã Xuân Hòa Nam, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên chiếm một trang đặc biệt. Chính vì vậy, địa chỉ đỏ này cũng là nơi ưu tiên để xây dựng một cụm tượng đài tưởng niệm quy mô đúng với tầm cỡ của sự kiện.

Trên một vùng eo biển rộng 1ha bao gồm: Tượng đài tưởng niệm sự kiện Vũng Rô, khuôn viên và không gian tham quan, nhà đón tiếp trưng bày hiện vật, Nhà tưởng niệm các liệt sĩ Đoàn tàu không số Vũng Rô, các phù điêu đắp nổi miêu tả sự kiện lịch sử đoàn tàu không số cập bến Bãi Chùa ở vịnh Vũng Rô cùng với dấu tích của vùng nước nơi các chiến sĩ cách mạng hủy tàu để giữ bí mật con đường vận tải biển chiến lược. Công trình có tính thẩm mỹ cao, hài hòa với biển trời Nam Trung Bộ, tô điểm cho vịnh biển bên đèo Cả và biến cả vùng này thành một điểm đến du lịch mới.

Từ vị trí địa lý đặc biệt của Vũng Rô mà vịnh biển này đã được lựa chọn để làm đích đến của Đoàn tàu không số. Nằm ngay dưới chân con đường huyết mạch từ Bắc và Nam, Vũng Rô lại là vịnh biển sâu, sóng lặng, trong 2 năm 1964 và 1965, Vũng Rô tiếp nhận 4 chuyến tàu chở vũ khí tiếp vận an toàn cho chiến trường Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Các con tàu được ngụy trang kỹ, bí mật theo hải trình ngoài khơi, đến địa phận Phú Yên mới bất ngờ rẽ vào bờ và cập bến tại Vũng Rô để chuyển vũ khí, thuốc men và nhu yếu phẩm tiếp tục con đường bộ ngắn nhất để đến với Tây Nguyên.

Khi địa điểm tiếp nhận tàu bị lộ, tàu phải hủy và Vũng Rô hết vai trò lịch sử. Sự kiện hủy tàu tại đây năm 1965 cũng đã minh chứng lòng quả cảm, khí phách anh hùng quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta. Ngay cạnh đường giao thông huyết mạch, gần ngay trước mũi các căn cứ địch, các chiến sĩ ta đã tiếp vận thành công vũ khí đạn dược bằng đường biển, gây kinh hoàng cho giặc và liên tiếp hậu cần thắng lợi cho chiến trường. Vũng Rô đã làm nên một bài học quân sự mãi có giá trị đối với chiến lược bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Ngày nay, di tích lịch sử Bãi Chùa - Vũng Rô đóng vai trò là gạch nối hành trình du lịch biển giữa 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Đặc biệt là từ khi hình thành điểm tham quan di tích, du khách đã đồng thời đạt được 2 mục tiêu khi đến với Vũng Rô: Tham quan di tích và khám phá đời sống làng chài Xuân Hòa Nam dưới chân đèo Cả.

Đây là làng biển nổi tiếng với nghề nuôi tôm hùm, một trong những nơi ngư dân nắm được bí quyết nuôi tôm hùm sớm nhất Nam Trung bộ. Phần vì nước biển trong, môi trường sạch và tinh khiết cho tỉ lệ tôm sống, tôm trưởng thành và tôm hùm thương phẩm chất lượng tốt, thành công cao nhất, làng biển Vũng Rô dần trở nên giàu mạnh, người dân có thêm nhiều nghề dịch vụ và bắt đầu để tâm sức vào làm du lịch, khai thác thế mạnh, nét đẹp, đời sống bình dị của một làng biển mà trước đây không ai nghĩ đến.

Vũng Rô không hề kém cạnh các vùng du lịch biển khác chính vì vẻ đẹp hiền hòa của vùng biển kín, sâu và được chắn gió, ngư dân nương vào đó để quần tụ, sinh sống nhiều đời. Không ở đâu, du khách được trải nghiệm sự êm đềm của biển, lại được dong thuyền câu cá, vớt sứa, quăng lưới, lặn ngắm san hô, tự tay vớt, chế biến tôm hùm... như ở Vũng Rô.

Xác định Vũng Rô là đích vươn dài của du lịch biển Phú Yên, địa phương vừa xây dựng tuyến đường bộ ven biển 35km từ Tuy Hòa tới vịnh biển này. Nói rằng lấy ý nghĩa hào hùng của “Sự kiện Vũng Rô” làm lực đẩy phát triển cho Phú Yên là một lời hiệu triệu đầu tư xác đáng, tuy nhiên, để thực hiện được phải có những hành động cụ thể.

Vũng Rô có nhiều điểm du lịch vệ tinh như Mũi Điện, Hòn Nưa, đèo Cả, Đại Lãnh... nhưng chưa được liên kết tạo thành mảng khối phát triển du lịch theo kiểu ghép bè thành thuyền lớn. Như cả thập kỷ qua, Phú Yên luôn được xác định là cửa ngõ Nam Trung bộ nối với Tây Nguyên với lợi thế cạnh tranh là cảng nước sâu Vũng Rô nhưng hiện vẫn chưa phát triển như kỳ vọng.

Tháng 8-2020, Phú Yên vừa có quyết định phê duyệt khu đô thị và du lịch văn hóa, nghỉ dưỡng sinh thái Đá Bia – Biển Hồ tại khu vực đèo Cả và nằm ngay sát vịnh Vũng Rô. Đây cũng là vùng xác định nằm trong chiến lược lâu dài khai thác vịnh Vũng Rô đúng với tiềm năng. Tổ hợp đầu tư làng biển, mặt nước, di tích lịch sử và cảng biển đang là hướng đi xác định cho Vũng Rô và cho đến khi đích đến được hoàn thiện, nơi này phải giữ được môi trường biển trong lành như vốn có. Hiện nay, thôn Vũng Rô ngay cạnh di tích lịch sử tàu không số Vũng Rô có khoảng hơn 400 gia đình ngư dân quần tụ. Đặc biệt, họ vốn gốc gác từ nhiều miền quê tới đây lập nghiệp, tạo thành một làng chài pha trộn nhiều nét văn hóa, thạo nhiều nghề khác nhau và vì vậy, họ đều mong mỏi nơi này có cơ hội phát triển bung nở mạnh mẽ.

Sống bên cạnh tiềm năng vịnh biển nước sâu của tương lai và nhìn lại quá khứ hào hùng của lịch sử, Vũng Rô đang là một miền đất ẩn chứa nhiều tiềm năng phát triển du lịch.

Thụy Văn

Nguồn: Báo Biên Phòng